Nhìn từ thất bại của Federer: May rủi và vấn đề tận dụng 'break points'

Nếu chỉ nhìn vào kết quả 3-1 của Djokovic trước Federer, ít ai nghĩ đây là một trận đấu dễ dàng dành cho tay vợt người Serbia.

Thế nhưng, đây là một chiến thắng sít sao nếu nhìn vào số điểm giành được của mỗi tay vợt: 147 cho Djokovic và 145 cho Federer.

Lottery matches - Những trận đấu may rủi

Khái niệm “lottery matches” được dùng để ám chỉ những trận đấu mà một tay vợt chiến thắng khi giành được ít điểm hơn người thua cuộc. Michael Beuoy đã nghiên cứu các trận đấu thuộc khuôn khổ ATP trong giai đoạn 2008-2013 để tìm ra tần suất xuất hiện của những trận đấu dạng này. Kết quả khá bất ngờ khi những trận đấu như vậy không hề hiếm trong tennis.

Federer thua Djokovic vì không thể giành được những điểm số quyết định

Trong trận thắng vừa rồi, Djokovic, người thắng cuộc, chỉ giành được 50,3% tổng số điểm của trận đấu, điều chỉ xảy ra dưới 65% số trận đấu thuộc nhóm này. Đây là lần thứ 3 kể từ 2012 ATP World Tour Finals, Djokovic đánh bại Federer khi số điểm thắng của anh ở mức 50,3%. Tính từ mùa giải 2011, Djokovic đã thắng Federer ở 15/23 lần đối mặt, trong đó có tới 12 trận đấu mà không tay vợt nào giành được nhiều hơn 53% tổng số điểm. Djokovic là người vượt trội với 9 chiến thắng trong những trận đấu kiểu như vậy.

Federer có một thành tích không lấy làm tự hào ở những trận đấu may rủi như đã được định nghĩa ở đầu bài viết khi chỉ thắng 4/28 trận. Có 2 lý do được đưa ra để giải thích cho việc này. Thứ nhất, các đối thủ yếu hơn khi đối mặt với một Federer gần như không thể bị đánh bại thường chơi mạo hiểm hơn (giao bóng 2 mạnh hơn, trả giao bóng mạo hiểm hơn) hoặc sử dụng chiến thuật “tanking” - giữ sức trong các game trả giao bóng, tập trung bảo vệ game giao bóng và chờ đợi loạt tie-break. Thứ hai, Federer thường thắng các game giao bóng với cách biệt 3-4 điểm và chịu thua game trả giao bóng với cách biệt 2 điểm hoặc thua sít sao trong loạt tie-break. Có thể thấy, Federer chỉ là nạn nhân của một hệ thống chấm điểm mà ở đó sự quan trọng của từng điểm số là không giống nhau. Tuy nhiên, những thống kê không đẹp đẽ này lại càng bổ sung thêm bằng chứng cho thấy tại sao Federer lại là tay vợt vĩ đại nhất mọi thời đại.

Khả năng tận dụng break points

Cũng tại vòng 4 US Open cách đây 2 năm, Federer đã thua 0-3 trước Tommy Robredo sau khi chỉ tận dụng được 2/16 break point có được, thấp hơn tỉ lệ 4/23 (17%) trong trận đấu với Djokovic mới đây. Tuy nhiên điều đó không phải là thảm họa với Federer, bởi anh vốn không phải là bậc thầy về trả giao bóng như Nadal hay Djokovic.

Trong giai đoạn 2000-13, chỉ có 5 mùa giải Federer có tỉ lệ chuyển hóa break point cao hơn tỉ lệ thắng điểm trả giao bóng (không tính break point). 3 mùa giải thành công nhất của Federer (2004, 2006, 2007) với 9 Grand Slam lại đều ghi nhận khả năng tận dụng break point kém hơn kỳ vọng.

4/23 là một con số rất tệ, nhưng nếu nhìn một cách tích cực, để có được nhiều điểm trả giao bóng hơn và có tới 23 break point trước Djokovic, Federer đã có một ngày thi đấu xuất sắc. Tại Cincinnati trước đó 2 tuần, Federer chỉ tận dụng thành công 1/8 cơ hội giành break. Tuy nhiên, Federer đã thắng khi 1 break đó nhiều hơn con số 0 của Djokovic. Federer cũng giành được 56,4% tổng số điểm trong trận đấu đó, cao thứ 3 kể từ 2011. Nếu Djokovic vẫn tiếp tục chiến thắng ở những trận đấu sít sao như tại US Open vừa rồi, Federer không còn lựa chọn khác ngoài việc tiếp tục nâng cấp cú giao bóng vốn đã vô cùng lợi hại của mình để áp đảo toàn diện, bởi nếu không giành được trên 53% tổng số điểm, cơ hội chiến thắng dành cho Federer là vô cùng mong manh. 

Kim